Paro-traject

Om ernstige parodontitis te kunnen genezen moet de oorzaak van de ontsteking, de bacteriën in de tandplak en tandsteen, verwijderd worden. Dit moet zowel boven als onder het tandvlees gebeuren. Het verwijderen van de tandplak boven het tandvlees zal gedisciplineerd door de patiënt zelf gedaan moeten worden. De mondhygiëne zal ten opzichte van de situatie in het verleden vaak moeten verbeteren. De behandeling valt of staat namelijk bij een goede mondhygiëne.

Afhankelijk van de ernst van de parodontitis en andere factoren kan gekozen worden voor verschillende manieren om de parodontitis aan te pakken. Dit kan variëren van meerdere keren per jaar een gebitsreiniging, voorlichting met bijsturen en verbeteren van de mondhygiëne of een intensieve behandeling, het zogenaamde 'paro traject'. De behandeling en de keuzes zijn beschreven in de richtlijn parodontale screening, diagnostiek en behandeling in de algemene praktijk. Hieronder staat globaal het 'parotraject' beschreven.

Onderzoeksfase

Onder andere de diepte en de bloeding van de (tandvlees)pockets worden genoteerd in een parodontiumstatus. Hierdoor kan de ernst van de parodontitis precies vast worden gelegd en het dient daarnaast als nulmeting om de progressie of verbetering in de toekomst mee te kunnen vergelijken. Daarnaast worden er in vraaggesprek (anamnese) specifieke (medische en psychosociale) vragen gesteld die de oorzaak en de progressie van de parodontitis kunnen verklaren.

Gebitsreiniging boven en onder het tandvlees

Na het onderzoek zal er actief behandeld worden. De plak en tandsteen onder het tandvlees zal door de tandarts en/of mondhygiënist verwijderd moeten worden. Dit wordt gedaan met met speciale instrumenten. Dit wordt een professionele gebitsreiniging of scaling and rootplaning genoemd. Over het algemeen is dit zeer arbeidsintensief werk en vier zittingen van een uur zijn eerder regel dan uitzondering. De behandeling vindt ook vaak plaats onder plaatselijke verdoving. Bij elke zitting wordt ook de mondhygiëne gecontroleerd en bijgestuurd. Pas als de tandplak en tandsteen onder het tandvlees verwijderd is en de patiënt zelf in staat is om zijn gebit goed schoon te houden, dan is de eerste fase van de behandeling voltooid.

Doordat de plak en tandsteen onder het tandvlees door de tandarts en/of mondhygiënist wordt weggehaald, verdwijnt de ontstekingsreactie. Het tandvlees komt weer strak tegen de tand aan te liggen. Het parodontium is gezond(er), de pocketsonde meet ondiepe(re) en niet bloedende pockets.

Het verloren gegane steunweefsel (bot) zal zich helaas niet of nauwelijks herstellen. Tijdens de genezing kan het tandvlees zich terug gaan trekken en de tandhalzen worden soms (tijdelijk) gevoelig door de behandeling. De patiënt moet elke dag de mondhygiëne goed uitvoeren om herinfectie van de pockets te voorkomen. Een tussentijds beoordeling kan nodig zijn om te beoordelen of het de goede kant op gaat.

De evaluatie

Het parodontium heeft tijd nodig om na de gebitsreiniging te herstellen. Over het algemeen zal er drie maanden gewacht worden voordat de patiënt weer uitgebreid onderzocht wordt, dit kan overigens per patiënt verschillend zijn. Na deze drie maanden worden alle gegevens opnieuw gemeten en genoteerd op een parodontiumstatus (evaluatiestatus). Deze fase wordt de evaluatie genoemd.

Hieronder is links een ontstoken pocket voor aanvang van de parodontale behandeling te zien. Na de behandeling (rechts) is de pocket pocket genezen en minder diep tijdens de evaluatie.

Nazorgfase

Als een parodontale behandeling slaagt en het parodontium is ontstekingsvrij, dan is dat een goede basis om de tanden en kiezen de rest van het leven te behouden. Een hele belangrijke voorwaarde daarvoor is dat er niet opnieuw ontstoken pockets ontstaan. Dat kan alleen als elke dag alle tandplak van de tanden en kiezen verwijderd wordt. Een goede mondhygiëne is dus niet alleen tijdens de behandeling belangrijk, maar daarna is dit ook een bepalende factor voor het behoud van het gebit.

Wanneer door de mondhygiënist of tandarts het gebit niet regelmatig wordt schoongemaakt, de mondhygiëne wordt gecontroleerd en bijgestuurd, dan blijkt de situatie na verloop van tijd toch weer te verslechteren en de parodontitis vaak terug te komen.

Regelmatige nazorg-behandelingen blijven dus nodig.

Over het algemeen wordt de nazorg drie tot vier keer per jaar uitgevoerd, maar kan afhankelijk van de situatie vaker of minder vaak nodig zijn. In een periode van 1 tot 3 is het ook verstandig om een nieuwe parodontiumstatus te maken zodat het verloop van de parodontitis goed gemonitored wordt.

Chirurgie

Zoals al eerder genoemd kan parodontitis door de combinatie van een goede mondhygiëne en gebitsreiniging genezen. Toch kan de mondhygiënist of tandarts nog plaatsen met ontstoken pockets vinden, doordat er plak en tandsteen boven en/of onder het tandvlees zit. Als er plak boven het tandvlees zit dan is dit een gevolg van een onvoldoende mondhygiëne. Het vervolg van de behandeling richt zich dan op het verbeteren daarvan. Na enige tijd volgt een nieuwe herbeoordeling. Als er nog tandplak of tandsteen in de verdiepte pockets zit, komt dit doordat de plak of tandsteen moeilijk te bereiken is. Moeilijk bereikbare plaatsen zijn bijv. de al eerder genoemde furcaties, angulaire defecten en zeer diepe pockets. Om deze plaatsen te reinigen kan een chirurgische behandeling uitkomst bieden. Dit wordt een flap-operatie genoemd.

De gevolgen van de behandeling

Een grondige parodontale behandeling is de enige wijze, waarmee verlies van tanden en kiezen door parodontitis, voorkomen kan worden. Van middeltjes als Q-10 en homeopathische tandpasta's is nooit bewezen dat zij enig effect hebben. Een grondige parodontale behandeling kan gevolgen hebben voor het uiterlijk van het tandvlees. Het tandvlees krijgt een gezondere kleur, is minder gezwollen en kan zich langs de wortel terugtrekken.

Het parodontium is na een geslaagde behandeling gezond en ontstekingsvrij, maar doordat een groot deel van het kaakbot tijdens de parodontitis is verdwenen, kan het tandvlees zich terugtrekken. De tanden lijken hierdoor 'langer', gelukkig is dat vaak niet zichtbaar omdat de lippen de tanden en kiezen voor een (groot) deel bedekken.

Als het tandvlees is teruggetrokken, kunnen de wortels ook gevoelig worden voor warmte, koude of aanraking. Deze gevoeligheid is meestal tijdelijk en verdwijnt na enkele weken tot maanden. Het niet goed poetsen van de wortels omdat ze gevoelig zijn, maakt het probleem erger. Door de producten van de tandplak op de wortel zal de tand nog gevoeliger worden, met als gevolg dat de wortel minder gepoetst wordt, waardoor er nog meer tandplak zal ontstaan. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken is goed poetsen essentieel. Gelukkig bestaan er lakken, waarmee de wortels ingesmeerd kunnen worden, zodat de gevoeligheid sneller afneemt. U kunt zelf de gevoeligheid verminderen door een tandpasta of gel te gebruiken tegen gevoelige tanden, en door te spoelen met een fluoride spoelmiddel. Ook een verkeerde (te harde) manier van poetsen, kan de wortels gevoeliger maken. Blootliggende wortels en furcaties zijn erg gevoelig voor het ontstaan van tandbederf (cariës). Behalve dat u zelf het aantal tussendoortjes mindert, kan uw tandarts of mondhygiënist maatregelen nemen om wortelcariës te voorkomen.

Kosten

De prijs van een parodontologische behandeling kan uiteenlopen. Hoe meer tanden of kiezen diepe pockets hebben, des te kostbaarder de behandeling zal worden. De kosten zullen ook stijgen wanneer chirurgie of regeneratie technieken worden toegepast. Hier treft u een indicatie van een begroting aan voor iemand met ernstige parodontitis, waarbij ook chirurgie toegepast zal worden.